dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Ghera 'na òlta 'n sàs
GH'ERA 'NA ÒLTA 'N SÀS
'N sàs sǜ 'ndel bósc’, dòpo ca l'acqua la gh'à tiràat ià la tèra ca gh'era sùra, 'l se vardava 'ntóren.
L'era ilò sùra 'n sentér pièe de òtri sàs, 'nsèma a dei ciǜf de èrbi e 'l gh'eva 'ntóren àa quài fiór béi coloràc'.
Adès, ca 'l vansàva sǜ dala tèra, 'l vedeva giò el sentér pièe de òtri bòc’ ca i se möeva sèmpri, e lüü 'l se sintìva amò ligàat scià dali scéspedi.
Li scarpi
Le scarpe
SCARPI
Quant ca s’eri èn rèdès, sevi ‘na sbréga:
la mia mama ià dal Meago la me portava,
ca sünsóm a li pianti al gheva botéga,
e ‘n pèer de scarpi la me crumpava:
“Me racomandi, tégneli a màa,
parché par la mia pinsiù, iè grévi”
ma mi àla bòcia n’evi òia da giügàa
e de scarpi, nòma chèl pèer mi ghevi!
Ma a ‘sti póreti, dopo la céntesema pesciàda,
la sóla denàaz la ghè se stacava:
la fava la bèsciola, tüta scolàda,
ca ‘l sarìs ca gió a tolòmbola la ‘ndava,
e caminàa al diventava èn trebüléri
parchè ogni dü pass te se scapüsciàvet,
a ris-cio de dagió e fàss dagn séri,
e anca la figüra dèl salàm te risciàvet.
Òl Meago, ca l’era àa scarpulìi,
'na quai òlta a giüstàli al ghè la fava,
ma nòma chìli mi ghevi par i mée piscìi:
dopo póoch dì, la sóla amó la se scòlava!
Adès ca sóo véc’ de scarpi ghe nóo tàati:
par quant ca l’è bèl tèep e par quant ca ‘l pìöof,
de chìli dai tǜc’ i dì e de chìli da la fèsta,
béli lüstri ‘nde la sua scàtola, pundàadi,
ògni pèer quasi mai usàat, quasi nöof
ma rimpiangi li mei da ‘n bòt, con fàcia mèsta,
… e la mia mama ca la me baiava,
ma ‘ntàat còi öc’ la me maiava!
natüràla
(natüràli), agg.
naturale
Ol lǜf e la bólp
Il lupo e la volpe
Ol lǜf e la bólp
'N dì i và ditè 'ndè 'n bàit dè móntàgna 'ndua al frésch sǜ 'nden rongiàl de acqua ghé iló 'na grànt cónca dè ràm piéna dè làc’.
La bólp la dìs al sò amìis: "ghè sura fói piscéni e bachec' de légn, laga ca i lechi sǜ mi!", e iscé la se lèca sǜ de güst la pàna.
'L lǜf 'l specia, pò 'l bìif tǜt ol làc’ spanàat.
'L rua ol pastóor e la bólp la scapa dala puleröla da 'ndua i dùu iera 'ndàc' dité, ma ol lǜf, 'nfiàat dal lac' tracanàat, 'l ghè rua ca a pasàa e al se ciapàa sü tati legnàdi fìn'ca lè ridót a 'na pelascia, iscé 'l pö 'nfilàs fò a lǜü da chèl böc' strec'.
La bólp, ndèl fratèep, iló a speciàa 'ndèl bósch tacàat, la maiàat nisciṍli e coi güs la fàc' scià 'na colàna ca la se mèsa 'ntóren al còl.
Quànca la vìt ruàa ol lǜf cal źòpegava, la scürlìs la colàna e la dìs: "àa mi sóo stàcia marelada sü; te sentèt cóma i me scrisciöla i òs".
Ciapàat da la compaśiù 'l lǜf credulù al tö sü a gigiola la bólp e, 'ntàat cal źopega, al lè pòrta a tórnàa 'n réet.
Li nòni li conclüdeva cola 'nteligènsa di véc’: " 'ndìi, 'ndìi a giügàa ca'l malàat 'l porta 'l saa!"
fà scià fà sü fà gió fà ià fà ité
preparare il pranzo
macellare il maiale / turlupinare, ingannare
far venire un'ernia
tenere lontano le mosche
mettere il manico al badile
sbaccellare (togliere i fagioli dal baccelli)
La caòra e i ghislù
La capra e i mirtilli
A rèmà ghislù e fónch
sa ‘ndaua e remài miga noma per maiai ma par pùdi vèndei e ciapàa quatro sòldi.
I prüm i marüdaua a mètà de giügn chilo a Ca di Moi, àla Pendegia e pò sü a Taré,
Bosagia Végia, Sant’Antoni, ‘l Muntù e pò ité par tüta la vàl.
Sè partiua col gèrlo e gió imèz ‘mpéer de cavagnìi pò a ol tùlìi e magare la machinèta.
Ad aóst e a sètembri an ruaua fina ité àla Piana sóta ol Püblìi, ‘nvegneua ‘nfò magare a cò ‘na trèntena de chili.
Te tiravet fò otro che la giornada, l’era mèi ca’ndàa a laoràa sóta padrù.
Se remaua a li schitaröli, mani e ach li móri.
Stèsa ròba a coi fönch e la püsé famosa réet a fönch l’era l’Elvira sü ai Muscù.
L’Ansila Mòstàch la dìs che ‘na olta lèe, ol Nemesio el Piero ieua töt réet a la caora; iscé ‘ntàat ca lóor i remaua i ghislù la caora la sbrocaua pò scià vargót par ignì tisa.
Tö gió i ghislù còli màa e pò giò ‘ndèl tùlìi tacàat scià al curigìi e quanca l’era piée sèl svöidaua ‘ndèl cavagn pugiada da quai pàart sül piàa par miga travacai gió bàs. (ascolta questo pezzetto)
Nùu ciapàac’ e tö gió ghislù e mai pü ‘mpensaua àla caora ma lée dopo ‘mplóo la truàat ol cavagn püsé chè mèz dol Piero e la ulüut sàgiai.
Quanca ‘nsè ‘ncurgiüut lée la n’eua fàc’ già ‘na scorpasciada.
‘Mpóo ‘nrabiàat e dispiasüut la pensàat de mètel al sücüur e là tacàat sü an ràm ol cavàgn in pìt a òlt e pò dapè a ‘mpinìi ol tùlìi da öidàa ‘ndèl cavàgn.
Nsoma chèla caora ormai la ghera ciapàat güst e là idüut ol cavàgn tacatsü e iscé sta olta la pensàat bée dè ‘ndrizàs ‘mpena sü li gambi de réet e con chili dè nàaz pugiali sura ol cavàgn.
Te pö ‘maginàs coma la pödeua finìi: ol cavàgn lè travacàat e i ghislù tüc’ gióbàs.
Par ol Piero el sò fradèl la disperaziù, ‘l ghè vigniua da caragnàa.
Uri e uri a laorà réet a ghislù e pò tüc’ trasàac’ par ‘na caurüscia al fà ca piasé.
Quanca s’vigniua èn gió, ruàac’ al Belvedere, péna sota li Fopi, ‘ntàat ca sposaua, ‘n cantàva: “La bella che va al fosso, appnea giunta al fosso, l’anel si ‘l ghè cascò….” o ach ‘na quai otra.
Ai mè sintiua fìna chilò a Ca di Péesc e ilóréet, ai me diseua: “Sa fauef bèl a cantàa”.
