dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
'N ôm al gheva dùu fiòi
'N ôm al gheva dùu fiòi
Versione dialetto 1845
12 El più pisen al ga dicc al pai dem la mia part de quel com (che mi) vèe del fat mê. E lu la facc la divisiò in tancc colondèi de la roba.
I nóm deli personi
I NOMI DELLE PERSONE
I NÓM DE LI PERSONI
Adèss ca sóo viàat-scià rembambìit
(almeno: en cà mia, iscé i à stabilìit …),
me réndi cünt ca sa fac’ ‘na gran vacada
a dach en nóm a ogni persona creada!
Par chi come mi ca i nóm a i tè ca a mèet,
l’è ‘na bruta figura una súr l’òtra, cara gèet!
Chi ca al se ciama Paòl, ghe disi Pedro,
chi Virgili, ciao Giusèp, Toni, Vitori ü Veledro!
Ma òl pusé brüt, ve ‘l giüri sül mè onór,
l’è quant ca t’encùntret ‘na fèmma ca l’è en fiór:
te la conóset, te ólariset fach sǜ da bèl,
ciamala par nóm … sa te ghéset en scervèl!
E ilura, sa tüti li personi en nóm sùul li ghéva,
par dìi: Adamo i óm e li fémmi Eva,
al saris tüt meno cumplicàat,
e ognantüu sènsa quistiù al saris saludàat!
Ghè sàris àa n’òtra pusibilità par i galantóm:
sà te ‘ncùntret ‘na bèla fèmma, al pòst del nóm,
te pódariset dich: cavéi colór d’argènt,
bùca alégra e ridènta, óc splendènt …
tuso coma ai fava i Indiani del Far Wèst,
ca li fémmi ai tratava en modo onèst,
e i ghe dava béi nóm ligàac’ a la natüra
e ca i scirniva con tàat amór cüra:
“Luna Splendente, Rugiada del Mattino,
Sorgente Che Zampilla, Occhi di Gattino”,
e via de ‘stò pass, ca a chili miga tròp béli,
li ciapava en fascino come de nòc’ li stéli!
D’altra pàart, nü Bosac’ apróof al nóm
de li personi, me usa spès òl sornóm:
e iscè se sàris pudüt dìi: l’Adamo di Rampasìi,
di Ciapèla, di Lùer, ü magari di Rebumbìi;
e sa enveci l’era ‘na fèmma: la Eva di Porac’,
di Biòo, di Chèca, di Lombéi ü di Frerac’:
che bèla envensiù, che idea fantastica,
sa enveci di nòm, m’ariss ruàat la toponomastica!
_________________________________________
Paolo Piani - Aprile 2019
I NÓM DE LI PERSONI altra versione
Adèss ca sóo viàat-scià rembambìit
(almeno: en cà mia, iscé i à stabilìit …),
me réndi cünt ca sa fac’ ‘na gran vacada
a dach en nóm a ogni persona creada!
Par chi come mi ca i nóm a i tè ca a mèet,
l’è ‘na bruta figura una súr l’òtra, cara gèet!
Chi ca al se ciama Paòl, ghe disi Pedro,
chi Diego, ciao Giusèp, Toni … ü rampeghi sǜ ‘nden vedro!
Ma òl pusé brüt, ve ‘l giüri sül mè onór,
l’è quant ca t’encùntret ‘na fèmma ca l’è en fiór:
te la conóset, te ólariset fach sǜ da bèl,
ciamala par nóm … sa te ghéset en scervèl!
E ilura, sa tüti li personi en nóm sùul li ghéva,
par dìi: Adamo i óm e li fémmi Eva,
al saris tüt meno cumplicàat,
e ognantüu sènsa quistiù al saris saludàat!
Ghè sàris àa n’òtra pusibilità par i galantóm:
sà te ‘ncùntret ‘na bèla fèmma, al pòst del nóm,
te pódariset dich: cavéi colór d’argènt,
bùca alégra e ridènta, óc splendènt …
tuso coma ai fava i Indiani del Far Wèst,
ca li fémmi ai tratava en modo onèst,
e i ghe dava béi nóm ligàac’ a la natüra
e ca i scirniva con tàat amór cüra:
“Luna Splendente, Rugiada del Mattino,
Sorgente Che Zampilla, Occhi di Gattino”,
e via de ‘stò pass, ca a chili miga tròp béli,
li ciapava en fascino come de nòc’ li stéli!
D’altra pàart, nü Bosac’ apróof al nóm
de li personi, me usa spès òl sornóm:
e iscè se sàris pudüt dìi: l’Adamo di Rampasìi,
di Codora, di Lùer, ü magari di Rebumbìi;
ü anca di Cagulù, di Cicòt, di Frèer ü di Foiarói,
e ognantü che scólta, al saris ‘ndua ‘ndàa a tói!
Sa enveci l’era ‘na fèmma: la Eva di Porac’,
di Biòo, di Chèca, di Lombéi ü di Frerac’,
ü magari di Büac’, di Giambéi, di Müs, di Santìi,
di Roncaia, di Rośèra, di Semù ü di Martìi;
… e sa propi l’era propi bèla,
la podeva vèss àa di nòs Ciapèla!
Che bèla envensiù, che idea fantastica,
sa enveci di nòm, m’ariss ruàat la toponomastica!
Paolo Piani - Aprile 2019
smenàch
v. tr.
rimetterci
Ól cèrf la leòr e l'aśen
Il cervo la lepre e l'asino
Ól cèrf la leòr e l' aśen
´N cèrf con en frónt dùu béi còrègn ramificac', 'ndàva a paséc' ité par ´l bósch.
Lè pasàat da iló ´na leòr e la sè fermàda a vardàa fìs ol cèrf.
Ilùra ,´ntáat ca la saltelava, là se fàcia inàaz e ´l là dìc':
"Varda ´n póo chiló, sóo ca àa mi´n bèl cervàt, l'è abòt ca 'ndrizzi sǜ li mei óregi e l'è cóma sé gharés sǜ i corègn cóma i töo ."
N'asen ca 'l pascolàva iló aprṍf, pèna la sintìit chèl ca la ghà dìc' la leòr, ´mbrinsiùnàat là ósàat:
" Varda ti, te ghée rèśù ! Nùu ´n sè tǜc’ trìi dèla stèsa ràzza, mi ól cèrf e ti leòr"
´L cèrf là vardàat i dùu con compasiù e disprèz e pó là cuntinuáat a caminàa par ´l bósch.
Móràl dèla fàola: Varda e pàsa e cürèt ca de lóor ca iè nóma dei sbrufù.
Vìi de cantìna e bröd de galìna ...
Vino di cantina e brodo di gallina mandano il dottore in rovina
Parasciöla
La parasciöla la fa iscé a cantàa:
"Sa ‘l verom non me ciapés e ‘l levertìis non me lighés,
dormarìs fin ciar ciar ciarìsem."
