dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Lüciaröla
'N puìi e 'na lüciaröla
'N dì ´n puii pìscen de chìi giàlc' tǜt alégro al ghà dìc' ala sùa màma sciǜta:
- " Màma ò decìis, ndóo a cercàa ´l tèsor, sò ca quàat ghe mètaróo a truàl, sò nóma chè ghóo de fàl.
- " Tèsor ? Quàl tèsor ?" la ghà domandàat la màma.
´L puìi la ca sentüt , órmài l'era già sül sentér, ciapàat ´ndi sṍö penśér.
Bośàgia Végia
Albosaggia Vecchia
Bośàgia Végia
Bośàgia, al tèep di fée
de brava géet l’era piée,
coma d’estàat èn furmighèer:
i óm con la fòlsc e ‘l codèer
su par li rivi già a bunùra a segàa,
e li fémmi ca li portava da disnàa,
e pó a tra-fó li ‘ndani li se fermava,
e dopomesdì se muntunava …
… parchè l’era iscé ca se usava!
La domàa dòpo se trava-fó i muntuscìi,
òl Nicèto con la Curubina, la Dilèta con l’Angilìi,
quant ca òl pràat l’era süc’ da la rośàda,
òl Tillio con la Restéa, òl Basilio con la Àda …
… l’era própi viva la cuntràda!
Dopo marènda òl fée s’èl voltava,
iscè ca da tuti li part bée ‘l secava,
e quanda sül tardi l’era sèch da mac’,
üu a la òlta se partiva còi campàc’ …
…òl Bèrto, la Marièta, la Ida e ‘l Pietro di Freràc’!
Deréet a li cà, i pràac’ i è ‘mpée,
se fava la gróva par portàa gió ‘l fée:
ecco le piena, curìi ca l’è ùra …
… e tüc’ i rèdes i ghe salta sü sùra!
Òl fée ‘ndèla masù ‘l vava spandùut:
òl Valdo di March, te le cunusùut?
Con la Silvia, la Brüna e ‘l Bóndi,
de gran fadighi i n’à fac’ a óndi!
Anca òl Bepo e la Emma di Brüna
i confondeva ol sùul con la lüna:
ensèma a la Dina, òl Sergio e l’Antònia,
sempre a fàa mestéer sensa parsimònia!
Chèl da laoràa come bésti, l’éra destìno:
òl Renso con l’Enrica, la Sandra còl Pepìno,
i à fac’ de li gran fadighi e di gran strüsc:
finìit réet a fée, i cuminciava a fàa patüsc!
Parché quasi tüc’ ‘na vaca i tegnéva,
òl Nilo e la Dirce aretüra òl lac’ i vendéva;
e li fémmi iera li pusé bravi a cagiàa,
li fava fòrmai bùu e tèndro da maiàa …
… porteghèn èn tochèl al Fónsi da sagiàa!
Dàghen èn tochèl a ca ‘l Gioanìi,
come ‘l Batista, tanto bunàsc,
e al póor Giubèrt di Pelusìi,
ca ‘l me tegneva sóta ‘n bràsc!
La muìgeva la vaca con la sadèla
anca la Lina di nòs Ciapèla,
e la culava òl lac’ col culìi,
ensema al Lino di Paulìi,
‘ntàat ca la Livisa la pizzava òl flugglàa
par viàa su vargót da maiàa,
e doposcièna al ghè piaseva cuntàla
con la mia mama ca l‘andava a truàla:
sempri su stóri de pùra la vava a finìi
…e iscè de nòc’ mi stentavi a durmìi!
Fra li tati persóni ca ma ulüut bée,
chìsti de sücür pós ca lagàa ‘ndrée:
la mia zia Enia con la Pierina,
òl zio Franco e la zia Pina,
ca sèmpre i vegneva a vaidàa
par ògni mestéer ca ghéra da fàa!
Adès li rivi dèl Bośàgia Végia li ghé na ca pü de pràac’ gnè de tèrmen: tüt l’è ‘ndàc’ a bósch!
Se sènt ca pü martelàa li fòlsc, gnè mulàli con la préda; se vit ca pü gèet che rampa coma càori sü par li rivi còi campàc’, se sènt ca pü la mùseca de mila óos che se cór réet ‘… nòma òl rümóor di tratóor, granc’ e poténc’ coma chi ca se dupèra èn Pianüra Padana!
Iè rèstàac nòma i pràac ‘ndèl piàa, i ünech ca se pó segàa sensa fadica!
Al ghéva resù òl Luigi de la Eva: i è viàac’ scià scàrs i mac’ al Bośàgia!!!
cànoa
s.f.
cantina seminterrata per la conservazione dei formaggi | la cànoa di poèr = la mensa dei poveri
Ol lambaròt el fìl de òor
Il lombrico e il filo d'oro
Ol lambaròt e ol fìl de òor
'l coràgio dè siguìi i própi sógn e dè esploràa 'l mónt.
Al ghera 'na òlta 'n lambaròt dè nóm Lǜis ca'l vìveva 'n d'èn bósch sóta deli fréschi fói dè nisciolèer.
Ol Lǜis l'era 'n lambaròt curióos e speciàal e 'l scavava 'ndèla tèera dapartǜt.
'Na nòc’ lè 'ndacdefó dal teré par vardàa li stéli 'ndèl cél e al 'na vist üna 'mbèlpóo-bèla a dàgió.
Sǜbet 'l Lǜis là tiratfò 'n s-cès: "sóo stüf dè dì tǜc' stès, ölarìsi vìif 'na vèntüra divèrsa dal sòlet".
'L dì dòpo 'ntàat ca'l scavava 'ndèl teré, là truàat 'n fìl dè òor ca'l lüśìva.
L'era iscé contèet e stüpìit ca là decìdüut dè 'ndàchréet par idìi 'nghée ca'l ruava.
"Che ròba 'l ghè sarà réet a stò fìl d'òor? Ghóo pròpi dè scùprìl!" là pensàat 'l Lǜis.
Là cuminciàat a rampègàa par rùàa sùra la tèera par siguìi 'l fìl dè òor ité par 'l bósch, i pràac’ e àach 'ndèna rógia bèlebée frésca. Ol fìl dè òor al finiva mài.
Lè stacia 'na vèntüra ecitànt da mài smentegàa.
Ol Lǜis là 'ncuntràat taac' animàai cóma li lümàghi, grìi, 'n paù 'mbèlpóo-bèl, coloràat e àa 'na sciguèta.
'Nòtro lambaròt 'l ghà regalàat aretüra di balii de zéneor gròs e bùu bunènti ca i ghà dàc' fòrsa par cuntinuàa 'l sò viàc’ ca l'era amò lónch.
Dòpo mìis dè speriènsi straordinari, 'l Lǜis là vist ca 'l fìl dè òor 'l finiva pròpi defò de lǜs dè 'na végia maśù bandunàda.
Ol lambaròt la picàat la pòrta e sǜbet 'na fata la ghà urìit.
La fata l'era òlta bèla e la sè fàcia idìi davéra coòntèta dè idìi ol Lǜis.
Con tàata sòrpresa la fata là ghà spiegàat al Lǜis ca ol fìl dè òor l'era 'n regàl ca lée la gheva fàc' par premiàa ol sò coràgio e la sùa òia dè aventuri.
"Öla!, che bèl, grazia, te fàc' bée!" là dìc' ol Lǜis con 'n grànt surìis.
Ol lambaròt al se rendüut cǜnt, ca'l bèl viàc’ ca l'eva fàc', l'era tǜt mèret sò, par vès curióos e dol sò coràgio.
L'importa ca quàat ca sè pìscen: sà 'n ghà 'l coràgio dè siguìi i nòś sógn e dè sploràa 'l mónt, 'n pö scùprìi róbi bèli bèlenti.
Iscé ol Lǜis lè tornàat àla sùa cà 'ndèl bósch contèet e sódisfàc' dèla sùa grànda vèntüra.
O maia stà manestra o salta stà finestra.
O mangia questa minestra o salta da questa finestra
Pater del partigiáa
Santa maria mater dèi,
manda gio di parabei (armi vedere pistola parabellum)
manda gio di muniziù
par cupáa chi fascistù,
manda giò bigliet da dées,
sa da dées al ghe ne pü
manda giò de chi da cent ‘n sü.
