dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Bàt la segia
PICÀA LA SEGIA
"Cuntèm sǜ chèl ca te sée dól "bàt la segia" ca 'l me 'ntèrèsa belebée".
´N bòt sǜ 'ndei mùuc' li vàchi li restàva sèmpre de fó, ghèra ca masù par pudìi mèteli di tè tǜti.
'N gèner ogni mùut 'l pódeva vìch sǜ dali 80 ali 120 vàchi e de chìsti 40/70 da làc’.
I nóm deli personi
I NOMI DELLE PERSONE
I NÓM DE LI PERSONI
Adèss ca sóo viàat-scià rembambìit
(almeno: en cà mia, iscé i à stabilìit …),
me réndi cünt ca sa fac’ ‘na gran vacada
a dach en nóm a ogni persona creada!
Par chi come mi ca i nóm a i tè ca a mèet,
l’è ‘na bruta figura una súr l’òtra, cara gèet!
Chi ca al se ciama Paòl, ghe disi Pedro,
chi Virgili, ciao Giusèp, Toni, Vitori ü Veledro!
Ma òl pusé brüt, ve ‘l giüri sül mè onór,
l’è quant ca t’encùntret ‘na fèmma ca l’è en fiór:
te la conóset, te ólariset fach sǜ da bèl,
ciamala par nóm … sa te ghéset en scervèl!
E ilura, sa tüti li personi en nóm sùul li ghéva,
par dìi: Adamo i óm e li fémmi Eva,
al saris tüt meno cumplicàat,
e ognantüu sènsa quistiù al saris saludàat!
Ghè sàris àa n’òtra pusibilità par i galantóm:
sà te ‘ncùntret ‘na bèla fèmma, al pòst del nóm,
te pódariset dich: cavéi colór d’argènt,
bùca alégra e ridènta, óc splendènt …
tuso coma ai fava i Indiani del Far Wèst,
ca li fémmi ai tratava en modo onèst,
e i ghe dava béi nóm ligàac’ a la natüra
e ca i scirniva con tàat amór cüra:
“Luna Splendente, Rugiada del Mattino,
Sorgente Che Zampilla, Occhi di Gattino”,
e via de ‘stò pass, ca a chili miga tròp béli,
li ciapava en fascino come de nòc’ li stéli!
D’altra pàart, nü Bosac’ apróof al nóm
de li personi, me usa spès òl sornóm:
e iscè se sàris pudüt dìi: l’Adamo di Rampasìi,
di Ciapèla, di Lùer, ü magari di Rebumbìi;
e sa enveci l’era ‘na fèmma: la Eva di Porac’,
di Biòo, di Chèca, di Lombéi ü di Frerac’:
che bèla envensiù, che idea fantastica,
sa enveci di nòm, m’ariss ruàat la toponomastica!
_________________________________________
Paolo Piani - Aprile 2019
I NÓM DE LI PERSONI altra versione
Adèss ca sóo viàat-scià rembambìit
(almeno: en cà mia, iscé i à stabilìit …),
me réndi cünt ca sa fac’ ‘na gran vacada
a dach en nóm a ogni persona creada!
Par chi come mi ca i nóm a i tè ca a mèet,
l’è ‘na bruta figura una súr l’òtra, cara gèet!
Chi ca al se ciama Paòl, ghe disi Pedro,
chi Diego, ciao Giusèp, Toni … ü rampeghi sǜ ‘nden vedro!
Ma òl pusé brüt, ve ‘l giüri sül mè onór,
l’è quant ca t’encùntret ‘na fèmma ca l’è en fiór:
te la conóset, te ólariset fach sǜ da bèl,
ciamala par nóm … sa te ghéset en scervèl!
E ilura, sa tüti li personi en nóm sùul li ghéva,
par dìi: Adamo i óm e li fémmi Eva,
al saris tüt meno cumplicàat,
e ognantüu sènsa quistiù al saris saludàat!
Ghè sàris àa n’òtra pusibilità par i galantóm:
sà te ‘ncùntret ‘na bèla fèmma, al pòst del nóm,
te pódariset dich: cavéi colór d’argènt,
bùca alégra e ridènta, óc splendènt …
tuso coma ai fava i Indiani del Far Wèst,
ca li fémmi ai tratava en modo onèst,
e i ghe dava béi nóm ligàac’ a la natüra
e ca i scirniva con tàat amór cüra:
“Luna Splendente, Rugiada del Mattino,
Sorgente Che Zampilla, Occhi di Gattino”,
e via de ‘stò pass, ca a chili miga tròp béli,
li ciapava en fascino come de nòc’ li stéli!
D’altra pàart, nü Bosac’ apróof al nóm
de li personi, me usa spès òl sornóm:
e iscè se sàris pudüt dìi: l’Adamo di Rampasìi,
di Codora, di Lùer, ü magari di Rebumbìi;
ü anca di Cagulù, di Cicòt, di Frèer ü di Foiarói,
e ognantü che scólta, al saris ‘ndua ‘ndàa a tói!
Sa enveci l’era ‘na fèmma: la Eva di Porac’,
di Biòo, di Chèca, di Lombéi ü di Frerac’,
ü magari di Büac’, di Giambéi, di Müs, di Santìi,
di Roncaia, di Rośèra, di Semù ü di Martìi;
… e sa propi l’era propi bèla,
la podeva vèss àa di nòs Ciapèla!
Che bèla envensiù, che idea fantastica,
sa enveci di nòm, m’ariss ruàat la toponomastica!
Paolo Piani - Aprile 2019
al gh’è
loc.v.
c’è
'L piógiàt
L' AVARO
'L PIÓGIÀT
´N piógiàt là vendüut i sṍ bée e la fàc' s-cià 'n grànt gherù d'òr; lè 'ndàc' sènsa dìi negót a piacàl sóta téra, ma 'nséma, sènsa savìl, là piacàat àa ól sò cṍr.
'L pasàva iló ògna dì par controlàa, e´l fisàva coi ṍc’ la téra e 'ndèla sùa mèet 'l vidìva l'òr a lüsìi .
´N viláa, ǜü dól paés, 'l se 'ncòrgiüt de stà quistiù e là scavàat la téra, sènsa fàš idìi, e là pórtáat ià tǜt.
Quànca 'l piógiàt lè tornáat a controlàa, là idüut la téra muiüda e l'òr 'l gh'era ca pǜ; ilùra là cuminciat a óśàa e a strepàs i cavéi.
´N galantóm ca'l pasàva par càas de iló, là domandàat ´l mutìf e pò´l lghà dìc':
" Lamentèt ca, fàa ca de ti ´n óm 'nsürìt. Mèt al sò pòst 'n sàs e fà cǜnt de vìi sótráat l'òr ca te gharée 'l stèś tornacünt."
Móràl dela fàola: A chè 'l servìs ès sciór, con táac' sòldi, se pò se ca bùu de üsài ?
Tücc i cáa i fa ‘ndà la cua, tücc i aśen ai dis la sùa.
Tutti cani muovono la coda e tutti gli asini dicono la sua
Trii amanc'
‘Na femna l’à gheva trii amanc' ‘n dì ià invidac’ tüc’ trii.
‘l prüm al se ciamava DELL’ACQUA, ‘l segónt DELLA GENTE e ‘l ters PADRETERNO.
Quanca l’à sentϋt ca'l ruava ‘l so óm l’a piacàat ‘l prϋm itè ‘nden armari, ‘l segónt derèet a ‘na tenda e ‘l tèrs sǜ ‘n den ϋs-cera.
Quanca l’è ruat l’óm l’à idǜϋt ca gió bas al ghera ‘n póo de acqua, ilura la dic’: "dell’acqua 'n cà mia", e DELL’ACQUA l’è salta fò da l’armari, "della gente 'n cà mia" e DELLA GENTE l’è ignǜϋt fò da deréet a la tenda, ilura l’à olsàat i ṍc al ciel e l’à dic’: "padreterno varda gió" e PADRETERNO l’à urìit l’ϋs-cera e la vardàat gió.
