dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
'Na strana divisiù
Trìi fradèi e 'na strana divisiù
Trìi fradèi per fàa la divisiù i gh'à de divit ündes cavài, ól testaméet al dis: al prüm 'l ghe va la metà dei cavài, al segónt la quàrta pàart e a l'ültem la sèsta pàart.
I se mèt réet a fà gió cünc ma i se ne vée ca a capo di negót, el ghè ve fó al prüm cìnch cavài e mèzz al al segónt pòoc meno de trìi e a l'ültem men de dùu.
Tüc' i mìis de l'àn
Tutti i mesi dell'anno
Tüc' i mìis de l'àn
Mi sóo 'l Ginèer, 'n mìs fréc';
se stà òntera al còlt 'ndèl lèc'
sota i lensói e la catèlana
a quanca 'l rua la Befana.
Mi sóo ol Feorèer, pòoch dì ghóo n'scarsèla;
'ndèla pìgna se mèt amò la scarèla,
itè par cà 'l ghè fréc',
e ma dè scòldàa i giöen e pò ai vèc'.
Mi sóo Màars, 'l mìs dol vèet;
la prumavera ormai la porta la vèert
e apèna al punta dì dendómàa
'l mèrlo se sènt a cantàa.
Mi sóo Aprìl, 'l mìs dèl òrt;
al fa bée s'al piöof rìc' o a stòrt,
la tèra se ara e sè zàpa
e debòt se rèma la 'nsalàta.
Mi sóo 'l Mac', 'l mìs di fióor;
Rösi e bòcioi dai mila ódóor
e debòt al marüda li sciaréśi
in chili pianti ilò dèla-ià da li scéśi.
Mi sóo Giügn, 'n mùut ma dè 'ndàa;
li vàchi sǜ a olt ma de portàa,
loor l'èrba tèndra ià de pascolàa
e 'l pastóor 'l parǜ a lüu là de maiàa.
Mi sóo Lüi, 'l mìs còlt;
'n cèl 'l sùul lè sǜ bèl òlt,
tüc' ai cerca 'mpóo de umbrìa
e i va al làac o sǜ par i scìmi dèla Lombardia.
Mi sóo l'Aóst en fèsta;
chèl dèla verdüra frèsca
tüc' i dì 'n rèmi 'na cèsta,
'l prüm tempóràl ol bósch al rinfrèsca.
Mi sóo ol Setèmbre dèla vendèmia;
i póm e l'üa se rèma
e dàla tìna l'odóor dèl vìi
dapartüt se sènt a vignìi.
Mi sóo l'Ótóri, 'mpóo stràch;
a càscia mi só stàc'
e 'na bèla leòr ò ciapàat
ca aròst ma già cüsinàat.
Mi sóo 'l Noèmbre, 'l mìis dei mòrc';
se rèma scià chèl ca lè rèstàat 'ndi òrc'
e ditè sa de mèt a i vàas de fióor,
dal gèlt i ghà pura a lóor.
Mi sóo 'l Dicémbre, chèl véc';
'ghóo 'n bèl salmì gió 'n dèl lavéc'
tacàat sǜ a la scigósta sura al föoch
e tüc' ilò atóren a fàa 'l cöoch.
diaoléria
s.f.
diavoleria, sortilegio, stratagemma
L'asen e 'l cuntadìi
L'asino e il contadino
l'aśen e'l cuntadìi
'N dì l' aśen dè ´n cuntadìi lè dàc' giò èn de'n póz.
L' animàl là piàigüut e la giolàat fò daliasci par ùri, ´ntàat ca ol cuntadìi 'l cercàva dè fàa vargót al reguàrt.
Àla fìi la decidüut ca l' aśen l'era tròp véc’ e ol póz l'era süc' da tàat tèep e 'l gheva già beśógn dè vès stupàat gió, ducà 'l valeva ca davéra la pèna de fà fadighi a tirà fó l' aśen dal póz.
Là ciamàat i sṍö visìi, tacàac' dè cà e ognantǜu, ciapàat scià 'na badìl, ià cuminciàat a tràgió tèera ´ndèl póz.
L' aśen, rendüut cǜnt dè chèl ca l'era réet a sucét, 'l se mès a caràgnàa e giolàa da fà pura.
Dòpo quai badìladi dè tèera, còla sòrpresa dè tǜc’, l'aśen 'l piantailò dè lamentàs.
'L cuntadìi là vardàat èn fónt al póz e le rèstàat de stüch a chèl ca là vist.
A ògna badìlada dè tèera l'aśen l’era réet a fàa vargót dè miga crét: 'l bàteva la tèera coi źòcoi e 'l fàva 'n pàs sùra la tèera.
E lóor giò sempre püsé tèera ma bèlebée debòt tǜc’ ià idüut con sòrpresa l'aśen a ruàa sü fìna àla bùca dol póz, pasàa sùra l'öor e scapaià a zómp.
Moral dela faola:
La vìta la tràadòs ògna sòort dè tèera....
'l secrèt par 'ndà fó dal póz l'è sgnìcala e üsala par fà 'n pàs èn sü inòlt e trà 'n zómp.
'N pö 'ndàfó dai póz pǜsé profónc' cal ghè sabes sà 'n sè arènt ca.
Besogna üsa la tèera cai tè trà adòs par pudìi 'ndàa inàaz.
Völ bée dè pǜ, sgnìca la tèera parché èn chèsta vìta beśògna vès 'na suluziù, mìga 'n probléma.
Laga ca'i véri aśegn i sìès i òtri.
Bośàc´ dela mala furtüna ...
Albosaggesi della mala fortuna d'estate il sole e d'inverno la luna
La cascia
'N redès de Caiöl l’a sentüut i casciadù ca i parlava de s-ciop e de cascia, quanca l’è ruat a cà al gha dic’ al so pa:
"Pà crumpel a ti ‘l s-ciop e van a s-ciopáa".
