dall' Italiano al Dialetto Bośàc'
Digitare una parola o una frase da tradurre in dialetto.
Ghéra 'na olta
Ghéra 'na olta
'ndèn paées dè agricoltóor, 'n brao óm, ala màa, 'n grant laoradóor sèmpre prónt a ciacolàa con tüc'.
'N bèl dì 'l sè mès a tirà 'mbal nòma la biciclèta.
A coi sóo 'l cuntinuava "li pronta la biciclèta... ò dè 'nà a mùisc li bicicléti... ò dè 'ndàa a fà 'n ràas de biciclét"; l'era noma lùu e biciclèti.
La móntanèla
LA MARMOTTA
LA MÓNTANÈLA
Quànca ol sùul lè fiàch còma 'na fiamèla,
al va 'ndèla tàna a drumii a la móntanèla,
e debòt, da la nìif, ol böc' dela sua tàna,
al vee cuerciàat còma sa'l fódés làna.
La rèsta tüt l'anvèren ditè a durmìi,
e la pö nóma 'nsomiàs
de maiàa èrba bùna e tàac' fiurilìi,
ca'i crèseva ilò tacàac' ai sàs.
Ntàat al se cunsüma ol sò gràs,
ma 'mbèl póo al düra,
parché lee la pó ca agitàs,
sa defò al crès ca dapé la pastüra.
Oramài lè scià la prümavéra,
'l sùul còlt al delegua la nìif,
e ol gèlt al pàsa ca'l pàr gnàa véra,
iscè a lee dapé la tórna a vìif.
Lè ormai ura de mèt defò 'l müus,
a piàa la tórna a möof i prüm pàs,
la rùa sǜ l'üs de cà e la vìt 'na grànt lüus,
lè 'l sùul ca lè réet dapé a pizàs.
La ghà ca 'mèet gnamò da fischiàa,
ma la ol truàa vargòt da maiàa,
e subét, 'ndèla scèspeda pòoch ilà,
coi sóo déec, l'èrba tèndra la strèpa scià.
Lè cresüut li lavazzi e marüut a'l parǜ,
debòt 'l ruarà 'l pastór co'li vàchi
e la móntanèla la se 'ndrizarà sü
a ziföla par fàa ca tüti li scàpi.
A'l pastóor al sènt li móntanéli a fischiàa,
iè varda, iè spìa, ma pó iè laga stàa,
al ghà d'òtro da fàa,
al ghà li vachi da cüràa.
Ol tèep de mèt a pòst la cà, de 'ngrasàs,
e fàa la gnàda par 'ngrandìi la caśàda,
ca lè già ura 'notra òlta de 'ndàa a piacàs,
a mò 'nbòt tüt 'l se ripét e al cèsa ogni fracàs.
acquaràsa
s.f.
acquaragia
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
La montagna delle stelle cadenti
èco 'na stòria 'nventàda, ambientada sǜ 'ndèna móntàgna de cuntadìi còi sóo animàai.
La móntàgna deli stéli ca iè réet a dàgió
Sǜ 'ndèli spóndi grandiósi dol mùut Amàar, 'nghée ca l' ària la seva dè pèsc e i cràp li uspitaua lìchen argentàac', 'l nàseua 'na pìscena bàita cuntadìna.
Chiló 'l vìveua ol nòno Leo, 'n óm cò li màa rügóśi cóma la rǜsca dè 'n véc’ pèsc e la sùa tenǜda 'n pìscen mond dèla natüra 'nghée ca la vìta la pulsaua èn armunia.
Ol protagunista pǜsé ciacerù l'era 'l Berto, 'n véc’ bósc cò 'n sénso gùz dèl' batǜdi e 'na braüra da miga crèt 'ndèl truàa sèmpre i pàscoi pǜsé suculénc'. 'N dì, 'ntàat ca l'era 'ntènt a maià scià l' èrba trà i cràp là sentüut 'n früscio stràa.
L'era Mimì, 'na bólp rósa cò 'na gàla biànca sǜl còl ca' la córeua cò 'n' ària strimìda.
"Berto vén debòt, 'l fiǜm lè réet a süga!" - là sclamàat Mimì, ntàat ca'l sarnegàua - "ghè ca pǜ 'n fìl d' acqua par pudì bìif."
Berto, sebée pèrplès là ca esitàat e 'l ghà respundǜut: "preòcupet ca Mimì, ò vìst vargót dè stràa stanòc’, al ghè 'n véc’ póz smentegàat èn fónt àla vàl, sóo mì cóma sè pó ruà iló.
'Nsèma 'l bósc e la bólp i se mès èn màrcia. 'Ndèl pèrcórs ià 'ncuntràat òtri paeśàa dèla móntàgna:
- Ciara, 'na végia càora biànca dèla maśù ca' cò 'l sò bèśolàa 'ncagnìit la riciàmaua l'atensiù di òtri animàai;
- Marta, 'na pégora gióena e purósa ma dotada dè 'n'òregia ecèzionàal ca' la sènteua a dòs li vibraziù dol teré e li óos lóntàni di camósc;
- Grisù, 'l gàal dèla tenǜda ca' cò la sùa óos squilànt al desedàua tǜc’, al lüus dèla dómàa, ma ca' chèsta òlta lè rèstàat èn silènsi travaiàat par la mancànsa dè acqua.
Iè rüàac' al póz, 'n véc’ scérsc dè sàs cüerciàat dè mǜs~c’ ma l'era quaśi a sèch. Berto però, 'l se regordàat deli stòori ca' 'l nòno Leo 'l ghè cüntáva sǜ: "Sóta la preda pǜsé grànda, al ghè 'na stèla réet a dàgió", la mormoràat daparlüu, " 'na stèla ca' la ghà durmìit par sécoi."
Cò i sṍö źòcoi Berto là pruàat a spostàa la gròsa preda. Al ghe lè faua ca. Mimì sènsa ülil lè 'ndàc' apröof e cò 'n cólp balòs dè mǜus 'l ghà ruàat a fàla brǜscàa dè fianch e sót al se urìit 'n pìscen böc' da 'ndua là cuminciàat a bóifò 'n fiòt dè acqua frèsca cóma 'na sorgènt ca' la móntàgna la gheva tegnǜut piacàat par 'mbèlpóo.
L' acqua la scóreva a 'mpinìi 'l léc’ süc' dol torènt e a töià la sìit a tǜc’. Ol cuntadìi, curüut-iló al riciàm dè 'l Berto, là idüut la scéna con maravéia e piaśé. Là carèzàat, 'ntàat cal grignàua, 'l bósc, la bólp e la gióena pégora.
Da chèl dì la vìta sǜ 'ndèla móntàgna, deli stéli ca iè réet a dàgió, lè cambiàda.
I animàai, ünìc' da chèsta vèntüra, ià 'mparàat a vaidàs. Aa ol cuntadìi Leo, a vidìi 'l lègam trà i sṍö animàai e l' acqua, la capìit la 'nteligènsa di sṍö paeśàa.
E ògni òlta ca' 'na stèla la dàva gió, la ğéet dol lṍöch, la diśeva ca' l'era üna deli soréli dèla stèla réet a dàgió ca' la gheva slavàat 'l fiǜm.
'N scrìt da règordàa dè cóma l'armunia e la colaboraziù i pödés portàa acqua e speransa àa 'ndi lṍöch pǜsé amàr dèla tèera.
Quanca ol gàt ...
Quando il gatto discorre e gioca con il topo e l'orso gira nel bosco, vedo un mondo fosco
Fiöi de'n mont malàat
Figli di un mondo malato
'N SÈ FIÖI DÈ 'N MÓNT MALÀAT
'N sè fiöi dè 'n mónt smemoràat
ca l'à smentegàat cóma fà grignàa i rèdès,
e 'nvéci dè 'na filógna m'regala 'n dvd
'nvéci di cólóor 'n ghè crumpa lóor 'n telefunìi.
'N sè fiöi dè 'n mónt malàat
ca l'à smentegàat cóma giügàa còla bòcia,
fà cór e ùlàa 'n aquilù èn rìva al màar
e cór a pébiót 'ndi pràac’ apèna sègac'.
'N sè fiöi di smartphone, di tablèt e di pc
m'völ cónós chìi ca ghè da l'òtra pàart dol mónt,
sènsa vìif chìi ca iè aprṍöf a nùu.
'N sè fiöi dè'n mónt sempre surpenséer
fàc' dè sms e dè bundì smentegàac',
dèla foto dèn cafè postàat sǜ 'ndi social
e 'n cafè órmài fréc’ amò da bìif sura 'l tàol.
'n sè fiöi dè 'n mónt distürbàat
ca l'à smentegàat cóma fà giügàa 'n rèdès.
